- υποβρύχιο
- Ναυτικό, κυρίως πολεμικό, μέσο που μπορεί να κινείται και στην επιφάνεια και σε κατάδυση.
Οι πρώτες απόπειρες για την κατασκευή ενός τέτοιου μέσου χρονολογούνται εδώ και τέσσερις σχεδόν αιώνες. Πραγματικός όμως πρόγονος του υποβρύχιου μπορεί να θεωρηθεί μόνο το μικρό δισκοειδές ξύλινο σκάφος American turtle, που κατασκεύασε το 1775 ο Αμερικανός Ντέιβιντ Μπούνσελ· είκοσι πέντε χρόνια αργότερα ο επίσης Αμερικανός Ρόμπερτ Φούλτον κατασκεύασε ένα ανάλογο σκάφος, το Nautilus, στη Βρέστη: και τα δύο καταδύονταν με υδάτινο έρμα και ήταν χειροκίνητα. Από τις προσπάθειες που ακολούθησαν αξίζει να αναφερθεί ο Plongeur των Γάλλων Μπουρζουά και Μπρεν (1863), σιδερένιο σκάφος μήκους 42,5 μ., εφοδιασμένο με εμβολοφόρα μηχανή, που λειτουργούσε με πεπιεσμένο αέρα. Με τις προόδους που σημειώθηκαν στην κατασκευή των συσσωρευτών, τα επόμενα σχέδια για υ. βασίστηκαν στην ηλεκτρική ενέργεια, η οποία όμως παρουσίαζε κι αυτή περιορισμένη αυτονομία, γι’ αυτό υιοθετήθηκε ο θερμοδυναμικός κινητήρας. Υποβρύχια με την κοινή έννοια, που να μπορούν δηλαδή να καταδύονται και να αναδύονται κατά βούληση, παρουσιάστηκαν στο τέλος του 19ου αι. κι από τότε εξελίσσονται συνεχώς και ως πλοία και στον εξοπλισμό τους, για να φτάσουν στα σημερινά που κινούνται με ατομική ενέργεια και έχουν τεράστια αυτονομία. Τις πολεμικές δυνατότητες του υ. αξιοποίησαν κυρίως οι Γερμανοί και στον A΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στις πρώτες φάσεις του B΄, ενώ η ανακάλυψη του ραντάρ αργότερα περιόρισε τις δυνατότητές του.
Αμερικάνικο πυρηνικό υποβρύχιο ενώ πλέει στην επιφάνεια. Υποβρύχια αυτού του τύπου είναι εξοπλισμένα με βαλλιστικούς ή τακτικούς πυραύλους, που μπορούν να τους εξαπολύσουν ενώ βρίσκονται σε κατάδυση (φωτ. ΑΠΕ).
Το εσωτερικό του αμερικάνικου υποβρυχίου “Λος Άντζελες” (φωτ. ΑΠΕ).
Το αγγλικό πηρυνικό υποβρύχιο Τραφάλγκαρ τη στιγμή που καταδύεται (φωτ. ΑΠΕ).
* * *το, Νβλ. υποβρύχιος.
Dictionary of Greek. 2013.